ضرب‌المثل‌ها بخشی از گنجینه فرهنگی هر زبان هستند که نشان‌دهنده تجربیات، حکمت‌ها و مشاهدات مردمان در طول تاریخ است. این عبارات کوتاه، که اغلب بر اساس یک تصویر یا اتفاق خاص شکل گرفته‌اند، می‌توانند معانی عمیق و گاهی طنزآمیز داشته باشند. یکی از موضوعاتی که در بسیاری از ضرب‌المثل‌ها به آن اشاره شده، پرندگان هستند. پرندگان نه تنها در طبیعت نقش مهمی ایفا می‌کنند، بلکه در فرهنگ‌ها و زبان‌های مختلف نیز نمادهای گوناگونی دارند. در این مطلب، به بررسی ضرب‌المثل‌هایی خواهیم پرداخت که در آنها نام پرندگان به کار رفته است و چگونه این موجودات آسمانی در کلام مردم تبدیل به نمادهایی از ویژگی‌های انسانی، رفتارهای اجتماعی و حکمت‌های روزمره شده‌اند.
"طاووس را به نقش و نگاری که هست خلق - تحسین کنند و او خجل از پای زشت خویش!" (سعدی)
این عبارت از سعدی به معنای این است که گاهی انسان‌ها به ظواهر توجه می‌کنند و از آن تحسین می‌کنند، در حالی که خود فرد یا موجود مورد تحسین، در درون خود نقصی دارد. طاووس با تمام زیبایی‌ای که دارد، از پای زشت خود شرمنده است. به عبارت دیگر، انسان‌ها فقط به زیبایی‌ها نگاه می‌کنند و از عیوب پنهان غافل هستند."هر که را طاووس باید جور هندوستان کشد"
این ضرب‌المثل اشاره به این دارد که برای رسیدن به زیبایی یا مقام بالا، باید سختی‌ها و مشکلات زیادی را تحمل کرد. طاووس به عنوان نمادی از زیبایی، نیاز به مراقبت و توجه خاص دارد، که این کار هم از فردی که می‌خواهد آن را داشته باشد، توقع سختی و رنج می‌کند."اگه کلاغ جراح بود، ماتحت خودشو بخیه میزد."