حافظه (Memory) یکی از اساسی‌ترین فرآیندهای شناختی است که به موجودات زنده امکان می‌دهد اطلاعات را ذخیره، حفظ، و بازیابی کنند. این فرآیند نه تنها برای یادگیری و تطبیق با محیط ضروری است، بلکه پایه‌ای برای هویت، تجربه، و رفتار فردی و اجتماعی است. حافظه در انسان‌ها، حیوانات، و حتی سیستم‌های مصنوعی مانند کامپیوترها وجود دارد، اما مکانیسم‌ها و ظرفیت‌های آن در هر یک متفاوت است.
تعریف حافظه
حافظه به توانایی سیستم عصبی در ذخیره‌سازی، حفظ، و بازیابی اطلاعات اشاره دارد. این فرآیند شامل سه مرحله اصلی است:
رمزگذاری (Encoding): تبدیل اطلاعات به فرمتی که سیستم عصبی بتواند آن را پردازش و ذخیره کند.
ذخیره‌سازی (Storage): حفظ اطلاعات در طول زمان.
بازیابی (Retrieval): دسترسی به اطلاعات ذخیره‌شده در هنگام نیاز.