«حماسه گیلگمش» کهنترین اثر ادبی مکتوب جهان است و قدمت آن به حدود ۴۰۰۰ سال پیش (۲۱۰۰–۲۰۰۰ ق.م) میرسد. این حماسه ابتدا در تمدن سومر (بین النهرین، عراق امروزی) به صورت پراکنده روایت میشد و بعدها در دورهٔ بابلی به شکل منسجم روی لوحهای گلی به خط میخی ثبت شد.
۱. منشأ و تاریخچه
منشأ سومری: نخستین داستانهای گیلگمش به زبان سومری روی لوحها نوشته شدند، اما کامل نبودند (مانند «گیلگمش و سرزمین زنده»).
نسخهٔ بابلی استاندارد: در حدود ۱۲۰۰ ق.م، یک کاتب بابلی به نام سین-لقی-اونینی (Sin-liqe-unninni) این افسانه ها را گردآوری و به صورت یک حماسهٔ منظم درآورد.
کشف در نینوا: در قرن ۱۹م، باستانشناسان لوحهای گلی حاوی این حماسه را در کتابخانهٔ آشوربانیپال (پادشاه آشور) یافتند.