خاک: تعریف، ویژگی‌ها و اهمیت
خاک (Soil) لایه‌ای از مواد معدنی، آلی و بیولوژیکی است که بر روی سطح زمین قرار دارد و به عنوان بستر زندگی برای گیاهان و موجودات زنده عمل می‌کند. خاک به عنوان یکی از منابع طبیعی (Natural Resources) حیاتی برای زندگی انسان و اکوسیستم‌ها شناخته می‌شود.
1. ترکیب خاک
خاک از ترکیب مواد مختلفی تشکیل شده است که می‌توان آن‌ها را به دسته‌های زیر تقسیم کرد:
- مواد معدنی: شامل ذرات ریز سنگ‌ها و مواد معدنی مانند سیلیس (Silica)، آلومینیوم (Aluminum) و آهن (Iron) که به خاک استحکام و ساختار می‌دهند.
- مواد آلی: شامل بقایای گیاهی و جانوری که به خاک مواد مغذی (Nutrients) اضافه می‌کنند و به بهبود کیفیت خاک کمک می‌کنند.
- آب: رطوبت موجود در خاک که برای رشد گیاهان ضروری است.
- هوا: فضای خالی بین ذرات خاک که حاوی گازهایی مانند اکسیژن (Oxygen) و دی‌اکسید کربن (Carbon Dioxide) است و برای زندگی میکروارگانیسم‌ها (Microorganisms) ضروری می‌باشد.
2. ویژگی‌های خاک
خاک دارای ویژگی‌های خاصی است که بر کیفیت و قابلیت‌های آن تأثیر می‌گذارد:
- ساختار: نحوه تجمع ذرات خاک که می‌تواند به صورت دانه‌ای (Granular)، لایه‌ای (Platy) یا ستونی (Columnar) باشد.
- pH: میزان اسیدیته یا بازی بودن خاک که بر قابلیت جذب مواد مغذی تأثیر دارد.