غوریان (۵۴۳ تا ۶۱۲ هجری قمری / ۱۱۴۸ تا ۱۲۱۵ میلادی) یکی از سلسله‌های مهم در شرق جهان اسلام بودند که در مناطق افغانستان، ایران و بخش‌هایی از شبه‌قاره هند حکومت کردند. این سلسله توسط علاءالدین حسین جهان‌سوز بنیان نهاده شد و به اوج قدرت خود تحت حکومت معزالدین محمد غوری رسید. غوریان نقش مهمی در گسترش اسلام، ترویج فرهنگ فارسی و توسعه هنر و معماری در شرق جهان اسلام ایفا کردند.
خاستگاه و بنیان‌گذاری غوریان
غوریان از منطقه غور (در افغانستان امروزی) برخاستند و از قبایل محلی بودند که به تدریج به قدرت رسیدند. علاءالدین حسین جهان‌سوز، بنیان‌گذار سلسله غوریان، در سال ۵۴۳ هجری قمری با شکست دادن غزنویان، حکومت غوریان را تأسیس کرد. او به تدریج کنترل خود را بر مناطق شرقی ایران و بخش‌هایی از شبه‌قاره هند گسترش داد.