دفینه یابی به فرآیند شناسایی و پیدا کردن گنج‌ها و آثار باستانی دفن‌شده در زمین اطلاق می‌شود. این فعالیت معمولاً شامل جستجو و کاوش برای کشف اشیاء و آثار قدیمی، گنج‌ها، سکه‌ها، جواهرات، و دیگر اقلام تاریخی می‌باشد که ممکن است در گذشته به دلایل مختلف دفن شده باشند. دفینه یابی یا گنج یابی از دیرباز در بسیاری از فرهنگ‌ها و تمدن‌ها وجود داشته و افراد مختلف به روش‌های مختلفی سعی در یافتن گنج‌ها و دفینه‌ها داشته‌اند.
تاریخچه دفینه یابی
دفینه یابی از زمان‌های باستان به شکل‌های مختلف وجود داشته است. در بسیاری از تمدن‌های باستانی مانند یونان، روم، مصر و ایران، گنج‌ها و دفینه‌ها به دلیل جنگ‌ها، تصرفات و یا حتی به دلایل مذهبی و فرهنگی در مکان‌های مختلف دفن می‌شده‌اند. به عنوان مثال، در زمان‌های قدیم ممکن بود گنج‌های مربوط به امپراتوران، شاهان و شخصیت‌های برجسته به دلایل امنیتی یا به عنوان یک مراسم مذهبی دفن شود.