دوره کرتاسه (Cretaceous) یکی از مهم‌ترین دوره‌های زمین‌شناسی است که از ۱۴۵ تا ۶۶ میلیون سال پیش ادامه داشت و آخرین فصل از عصر دایناسورها پیش از انقراض جمعی آنها بود. این دوره شاهد ظهور گیاهان گلدار، گسترش دریاها و تکامل برخی از بزرگ‌ترین و ترسناک‌ترین موجودات تاریخ زمین بود.
۱. تقسیم‌بندی دوره کرتاسه
دوره کرتاسه به دو بخش اصلی تقسیم می‌شود:
| دوره | زمان (میلیون سال پیش) | ویژگی‌های کلیدی |
|---|---|---|
| کرتاسه زیرین (Early Cretaceous) | ۱۴۵–۱۰۰ | ظهور گیاهان گلدار، گسترش دریاهای کم‌عمق |
| کرتاسه پسین (Late Cretaceous) | ۱۰۰–۶۶ | اوج تنوع دایناسورها، انقراض دایناسورها |
۲. آب‌وهوا و جغرافیای کرتاسه
- گرم‌ترین دوره زمین: دمای جهانی ۱۰ درجه سانتی‌گراد بیشتر از دمای کنونی بود.
- قطب‌های بدون یخ: حتی در مناطق قطبی جنگل‌های معتدل وجود داشت.
- تقسیم ابرقاره‌ها: پانگه‌آ به تدریج به قاره‌های امروزی (آمریکا، آفریقا، اوراسیا) تقسیم شد.
- سطح بالای دریاها: اقیانوس‌ها بخش‌های وسیعی از خشکی‌ها را پوشاندند (مثل دریای داخلی غرب آمریکای شمالی).