ابوالحسن شهید بن حسین جهودانکی بلخی، که به شهید بلخی معروف است، یکی از شخصیتهای برجسته در تاریخ فلسفه، شعر و ادبیات ایران در سده چهارم هجری قمری بود. او در بلخ، که اکنون در خاک افغانستان قرار دارد، به دنیا آمد و در سال ۳۲۵ هجری قمری درگذشت. شهید بلخی نه تنها در دنیای شعر بلکه در فلسفه و علم کلام نیز نقش بسزایی داشت. علاوه بر تألیفات و آثار علمی خود، شهید در مناظرات فلسفی نیز حضور داشت و با فلاسفهای چون زکریای رازی به بحث و تبادل نظر پرداخته بود.
جایگاه شهید بلخی در شعر فارسی
شهید بلخی یکی از پیشگامان شعر فارسی بهشمار میآید و در کنار بزرگان شعر فارسی چون رودکی قرار دارد. او علاوه بر شعر فارسی، در زبان عربی نیز آثار زیادی از خود بهجا گذاشته است. اشعار شهید بلخی، همچنان که از دیگر شاعران سدههای میانه ایران انتظار میرود، غالباً به مسائلی چون حکمت، اخلاق و عواطف انسانی پرداخته است. از جمله اشعار معروف او میتوان به این بیت اشاره کرد:
«اگر غم را چو آتش دود بودی
جهان تاریک ماندی جاودانه
درین گیتی سراسر گر بگردی
خردمندی نیابی شادمانه»
این اشعار نشاندهنده عمق اندیشه و نگرش فلسفی او به زندگی و مسایل انسانی است.