کمربند آلپاید (Alpide belt)، که به نام کمربند کوه‌زایی آلپاید - هیمالیان نیز شناخته می‌شود، یک ناحیه گسترده و فعال از زمین است که به‌طور عمده شامل رشته‌کوه‌ها و مناطق زلزله‌خیز در امتداد حاشیهٔ جنوبی اوراسیا است. این کمربند زلزله‌ای بیش از ۱۵۰۰۰ کیلومتر طول دارد و از جاوه و سوماترا آغاز شده و از طریق هیمالیا و دریای مدیترانه از اقیانوس اطلس خارج می‌شود.
در این مسیر، رشته‌کوه‌های مهمی همچون آلپ، کارپات، آسیای کوچک، ایران، هندوکش، هیمالیا، و کوه‌های جنوب شرق آسیا در این ناحیه قرار دارند. به همین دلیل، این منطقه یکی از نواحی مهم از نظر فعالیت‌های زمین‌شناسی و لرزه‌ای جهان محسوب می‌شود.
از نظر فعالیت زلزله‌ای، کمربند آلپاید پس از حلقه آتش، دومین منطقه لرزه‌ای فعال جهان است. این کمربند بیش از ۶/۵٪ از زمین‌لرزه‌های دنیا را به خود اختصاص داده است که در میان آنها ۱۷٪ از بزرگ‌ترین و قدرتمندترین زمین‌لرزه‌ها نیز رخ می‌دهد. این آمار نشان‌دهندهٔ خطرات و تهدیدات طبیعی موجود در این ناحیه است و نشان می‌دهد که کمربند آلپاید به‌ویژه در مناطق کوهستانی و نزدیک به مرزهای صفحات تکتونیکی، از بیشترین میزان زمین‌لرزه‌ها و فعالیت‌های لرزه‌ای برخوردار است.
علت اصلی وقوع این زمین‌لرزه‌ها و کوه‌زایی‌ها در کمربند آلپاید به فرآیندهای تکتونیکی و زمین‌ساخت صفحه‌ای برمی‌گردد. این فرآیندها نتیجهٔ برخورد و جابه‌جایی صفحات تکتونیکی مختلف از جمله صفحه آفریقا، صفحه عربستان، صفحه هند و صفحه اوراسیا هستند. این جابه‌جایی‌ها و برخوردها که در دوران‌های میانه‌زیستی و نوزیستی رخ دادند، باعث شکل‌گیری رشته‌کوه‌های آلپ، هیمالیا، و سایر نواحی کوهستانی در این منطقه شده‌اند.
کشور اندونزی در جنوبی‌ترین بخش کمربند آلپاید واقع شده است. این کشور که در مجاورت حلقه آتش اقیانوس آرام قرار دارد، یکی از مهم‌ترین مناطق لرزه‌خیز و آتشفشانی جهان به‌شمار می‌آید. اندونزی به‌ویژه در مناطق جزایر سوندای کوچک، سوماترا، و جاوه، بخش‌هایی از کمربند آلپاید را تشکیل می‌دهد و به‌طور مداوم با فعالیت‌های زلزله‌ای و آتشفشانی مواجه است.
یکی از شناخته‌شده‌ترین حوادث زلزله‌ای در این کمربند، زمین‌لرزه و سونامی ۲۰۰۴ اقیانوس هند بود که با بزرگای گشتاوری ۹/۱ رخ داد. این حادثه یکی از بزرگ‌ترین و مخرب‌ترین زلزله‌ها در تاریخ معاصر بود که موجب خسارات فراوان و تلفات جانی گسترده در کشورهای واقع در امتداد خط ساحلی اقیانوس هند شد. این زمین‌لرزه نمونه‌ای از قدرت و شدت فعالیت‌های لرزه‌ای در کمربند آلپاید است و تأثیرات و خطرات طبیعی این منطقه را به وضوح نشان می‌دهد.
در مجموع، کمربند آلپاید یکی از مهم‌ترین و فعال‌ترین نواحی زلزله‌ای و کوه‌زایی جهان است. این منطقه که از طریق برخورد صفحات تکتونیکی مختلف شکل گرفته، از نظر علمی و ژئوفیزیکی دارای اهمیت زیادی است و نیازمند توجه ویژه به‌ویژه در زمینه پیش‌بینی و مدیریت بلایای طبیعی می‌باشد.