آرامگاه کوروش بزرگ در پاسارگاد، یکی از بحث‌برانگیزترین بناهای تاریخی ایران است. با وجود اینکه قرن‌هاست این بنا به عنوان مقبره کوروش شناخته می‌شود، شک‌ها و تئوری‌های متعددی درباره هویت واقعی آن وجود دارد. در این مطلب، به بررسی شواهد تاریخی، نظریه‌های مخالف و جدیدترین تحقیقات باستان‌شناسی درباره این بنای مرموز می‌پردازیم.
۱. توصیف آرامگاه: بنایی ساده اما پرابهت
موقعیت: دشت مرودشت، مجموعه پاسارگاد (استان فارس)
-
ویژگی‌های معماری:
ساختار ۶ پلکانی با ارتفاع حدود ۱۱ متر
اتاقک کوچک بالایی با درگاهی کم‌ارتفاع
سقف شیب‌دار سنگی
عدم استفاده از ملات در ساختار
سنگ‌نوشته‌ها: هیچ کتیبه‌ای به نام کوروش روی بنا وجود ندارد!
۲. شواهد تاریخی: چه کسی گفت این مقبره کوروش است؟
🔹 منابع باستانی:
هرودوت (۴۴۰ ق.م): اشاره به مقبره‌ای در پاسارگاد دارد، اما توصیف دقیقی نمی‌کند.
آریان (قرن ۲ میلادی): می‌گوید اسکندر به آرامگاه کوروش در پاسگارد (پاسارگاد) احترام گذاشت.
استرابو (جغرافیدان یونانی): توصیف او با بنای فعلی مطابقت دارد.
🔹 منابع اسلامی:
برخی مورخان مسلمان مانند ابن بلخی آن را مشهد مادر سلیمان می‌نامیدند!
۳. نظریه‌های مخالف: آیا این مقبره واقعاً متعلق به کوروش است؟
🔸 نظریه اول: مقبره یکی از شاهان محلی است
برخی باستان‌شناسان معتقدند این بنا ممکن است متعلق به شاهان محلی پیش از هخامنشیان باشد.
🔸 نظریه دوم: بنایی آیینی است، نه مقبره!
برخی می‌گویند این بنا یک آتشکده یا نیایشگاه بوده، نه آرامگاه.
🔸 نظریه سوم: مقبره کوروش جای دیگری است!
عده‌ای حدس می‌زنند مقبره واقعی کوروش در نقش رستم یا حتی شوش پنهان شده است.
۴. شواهد باستان‌شناسی: چه چیزهایی کشف شده است؟
✔ کتیبه‌های گمشده: در قرن نوزدهم، هنری راولینسون گزارش داد که کتیبه‌ای به خط میخی روی آرامگاه وجود داشته که از بین رفته است.
✔ اشیای باستانی: در اطراف آرامگاه، بقایای یک کاخ و سازه‌های هخامنشی پیدا شده که ارتباط آن با کوروش را تقویت می‌کند.
✔ مقایسه با تخت جمشید: سبک معماری مشابه بناهای هخامنشی دارد.
۵. چرا این همه شک وجود دارد؟
❌ عدم وجود کتیبه: اگر این مقبره کوروش است، چرا نامی از او روی آن نیست؟
❌ تفاوت با دیگر آرامگاه‌های شاهان: مقبره داریوش بزرگ در نقش رستم بسیار متفاوت است.
❌ تغییر کاربری در دوره اسلامی: در قرون وسطی، مردم آن را به اشتباه قبر مادر سلیمان می‌پنداشتند!
۶. جدیدترین تحقیقات: علم چه می‌گوید؟
🔬 مطالعات ژئوفیزیک: نشان می‌دهد که ممکن است اتاق‌های مخفی زیر آرامگاه وجود داشته باشد!
🔬 تجزیه سنگ‌ها: مشابهت سنگ‌ها با دیگر بناهای هخامنشی تأیید شده است.
نتیجه‌گیری: آیا این همان آرامگاه کوروش است؟
با وجود شک‌های جدی، بیشتر مورخان و باستان‌شناسان معتبر جهان این بنا را آرامگاه کوروش می‌دانند. اما تا زمانی که کشفیات قطعی انجام نشود، این معمای تاریخی باقی می‌ماند.
📌 نظر شما چیست؟
به نظر شما این بنا واقعاً مقبره کوروش است یا بنایی دیگر؟ نظرات خود را با ما در میان بگذارید!
اگر به تاریخ هخامنشیان علاقه دارید، این مطالب را هم بخوانید:
#کوروش_بزرگ #پاسارگاد #تاریخ_ایران #هخامنشیان 🏛️