کتاب بهرام

سازمان ملل متحد یک نهاد بین‌المللی است که پس از جنگ جهانی دوم در ۲۴ اکتبر ۱۹۴۵ تأسیس شد تا جایگزین «جامعه ملل» شود. هدف اصلی آن حفظ صلح و امنیت جهانی، توسعه روابط دوستانه بین ملت‌ها، و پیشبرد همکاری‌های اقتصادی، اجتماعی و حقوق بشری است.

۱. تاریخچه تأسیس

• پیشینه: پس از شکست جامعه ملل در جلوگیری از جنگ جهانی دوم، کشورهای پیروز (متفقین) نیاز به یک سازمان قوی‌تر احساس کردند.

• منشور ملل متحد: در ۱۹۴۵ در سانفرانسیسکو توسط ۵۱ کشور امضا شد و اساسنامه سازمان را تشکیل داد.

• اولین جلسه: در ۱۹۴۶ در لندن برگزار شد.

۲. ارکان اصلی سازمان ملل

سازمان ملل ۶ رکن اصلی دارد:

الف) مجمع عمومی (General Assembly)

• وظیفه: بحث درباره مسائل جهانی مانند صلح، بودجه، و عضویت کشورها.

• اعضا: تمام ۱۹۳ کشور عضو (هر کشور ۱ رأی دارد).

• تصمیم‌گیری: با دو-thirds اکثریت در مسائل مهم (مانند بودجه یا امنیت جمعی).

ب) شورای امنیت (Security Council)

• وظیفه: حفظ صلح و امنیت بین‌المللی (مانند تحریم‌ها یا مداخلات نظامی).

• اعضا:

  • ۵ عضو دائم (آمریکا، روسیه، چین، فرانسه، انگلیس) با حق وتو.

  • ۱۰ عضو غیردائم (برای ۲ سال توسط مجمع عمومی انتخاب می‌شوند).

ج) دبیرخانه (Secretariat)

• وظیفه: اجرای برنامه‌های سازمان (مانند عملیات صلح‌بانی).

• دبیرکل: رئیس اجرایی سازمان (در حال حاضر آنتونیو گوترش از پرتغال).

د) شورای اقتصادی و اجتماعی (ECOSOC)

• وظیفه: هماهنگی امور اقتصادی، اجتماعی و محیط زیستی (مانند برنامه‌های توسعه سازمان ملل).

ه) دیوان بین‌المللی دادگستری (ICJ)

• وظیفه: حل اختلافات حقوقی بین کشورها (مقر آن در لاهه هلند است).

و) شورای قیمومت (Trusteeship Council)

• وظیفه: نظارت بر مستعمرات سابق تا استقلال (از ۱۹۹۴ غیرفعال شده است).

۳. برنامه‌ها و نهادهای تخصصی

سازمان ملل صدها آژانس تخصصی دارد، از جمله:

• یونیسف (حمایت از کودکان)

• سازمان بهداشت جهانی (WHO)

• یونسکو (فرهنگ و آموزش)

• برنامه جهانی غذا (WFP)

۴. دستاوردها و چالش‌ها

دستاوردها:

• جلوگیری از جنگ جهانی سوم.

• کمک به استقلال بیش از ۸۰ کشور (مانند اندونزی و نامیبیا).

• تصویب اعلامیه جهانی حقوق بشر (۱۹۴۸).

چالش‌ها:

• حق وتو توسط قدرت‌های بزرگ (مانند جنگ سوریه).

• کمبود بودجه (برخی کشورها حق عضویت نمی‌پردازند).

• عدم اجرای قطعنامه‌ها (مانند مسئله فلسطین).

۵. آیا سازمان ملل قدرتمند است؟

• نقاط قوت: تنها جایی است که تمام کشورها می‌توانند گفتگو کنند.

• نقاط ضعف: وابستگی به قدرت‌های بزرگ و کمبود ابزار اجرایی.

سخن پایانی:
سازمان ملل مانند یک پارلمان جهانی عمل می‌کند که با وجود کاستی‌ها، هنوز بهترین امید برای حل بحران‌های بین‌المللی است.