غوریان (۵۴۳ تا ۶۱۲ هجری قمری / ۱۱۴۸ تا ۱۲۱۵ میلادی) یکی از سلسله‌های مهم در شرق جهان اسلام بودند که در مناطق افغانستان، ایران و بخش‌هایی از شبه‌قاره هند حکومت کردند. این سلسله توسط علاءالدین حسین جهان‌سوز بنیان نهاده شد و به اوج قدرت خود تحت حکومت معزالدین محمد غوری رسید. غوریان نقش مهمی در گسترش اسلام، ترویج فرهنگ فارسی و توسعه هنر و معماری در شرق جهان اسلام ایفا کردند.

خاستگاه و بنیان‌گذاری غوریان

غوریان از منطقه غور (در افغانستان امروزی) برخاستند و از قبایل محلی بودند که به تدریج به قدرت رسیدند. علاءالدین حسین جهان‌سوز، بنیان‌گذار سلسله غوریان، در سال ۵۴۳ هجری قمری با شکست دادن غزنویان، حکومت غوریان را تأسیس کرد. او به تدریج کنترل خود را بر مناطق شرقی ایران و بخش‌هایی از شبه‌قاره هند گسترش داد.

گسترش قلمرو غوریان

سلجوقیان (۴۲۹ تا ۵۹۰ هجری قمری / ۱۰۳۷ تا ۱۱۹۴ میلادی) یکی از بزرگ‌ترین و تأثیرگذارترین سلسله‌های ترک-ایرانی بودند که بر بخش‌های وسیعی از خاورمیانه، آسیای مرکزی و آناتولی حکومت کردند. این سلسله توسط طغرل بیگ، یکی از رهبران قبیله سلجوق، بنیان نهاده شد و به اوج قدرت خود تحت حکومت ملک‌شاه اول و وزیر برجسته‌اش، خواجه نظام‌الملک طوسی، رسید. سلجوقیان نقش مهمی در گسترش اسلام، ترویج فرهنگ فارسی و توسعه هنر و معماری در جهان اسلام ایفا کردند.

خاستگاه و بنیان‌گذاری سلجوقیان

سلجوقیان از قبایل ترک اوغوز بودند که در منطقه آسیای مرکزی ساکن بودند. طغرل بیگ، بنیان‌گذار سلسله سلجوقیان، در سال ۴۲۹ هجری قمری با شکست دادن غزنویان در نبرد دندانقان، حکومت سلجوقیان را تأسیس کرد. او به تدریج کنترل خود را بر مناطق شرقی ایران گسترش داد و در سال ۴۴۷ هجری قمری، بغداد را فتح کرد و خود را سلطان نامید.

گسترش قلمرو سلجوقیان

خوارزمشاهیان (۴۹۱ تا ۶۱۷ هجری قمری / ۱۰۹۷ تا ۱۲۲۰ میلادی) یکی از آخرین سلسله‌های بزرگ ایرانی قبل از حمله مغول بودند که بر بخش‌های وسیعی از ایران، آسیای مرکزی و بخش‌هایی از شبه‌قاره هند حکومت کردند. این سلسله توسط انوشتگین غرچه، یکی از فرماندهان سلجوقی، بنیان نهاده شد و به اوج قدرت خود تحت حکومت سلطان محمد خوارزم‌شاه رسید. خوارزمشاهیان نقش مهمی در حفظ و ترویج فرهنگ و تمدن ایرانی در دوره اسلامی ایفا کردند.

خاستگاه و بنیان‌گذاری خوارزمشاهیان

خوارزمشاهیان از منطقه خوارزم (در ازبکستان امروزی) برخاستند و از خاندانی ترک-ایرانی بودند که در خدمت سلجوقیان قرار داشتند. انوشتگین غرچه، بنیان‌گذار این سلسله، در سال ۴۹۱ هجری قمری به عنوان حاکم خوارزم منصوب شد. جانشینان او به تدریج کنترل خود را بر مناطق وسیعی از ایران و آسیای مرکزی گسترش دادند و حکومت مستقل خوارزمشاهیان را تأسیس کردند.

گسترش قلمرو خوارزمشاهیان

غزنویان (۳۵۱ تا ۵۸۲ هجری قمری / ۹۶۲ تا ۱۱۸۶ میلادی) یکی از مهم‌ترین سلسله‌های ترک-ایرانی بودند که در شرق ایران و بخش‌هایی از شبه‌قاره هند حکومت کردند. این سلسله توسط سبکتگین، یکی از فرماندهان نظامی سامانیان، بنیان نهاده شد و به اوج قدرت خود تحت حکومت محمود غزنوی رسید. غزنویان نقش مهمی در گسترش اسلام، ترویج فرهنگ فارسی و توسعه هنر و ادبیات در شرق جهان اسلام ایفا کردند.

خاستگاه و بنیان‌گذاری غزنویان

سبکتگین، بنیان‌گذار سلسله غزنویان، از غلامان ترک بود که در خدمت سامانیان قرار داشت. او به تدریج با تشکیل گروهی از جنگجویان ترک و ایرانی، به قدرت رسید و در سال ۳۵۱ هجری قمری، حکومت غزنویان را در شهر غزنه (در افغانستان امروزی) تأسیس کرد. سبکتگین و جانشینانش به تدریج کنترل خود را بر مناطق شرقی ایران و بخش‌هایی از شبه‌قاره هند گسترش دادند.

گسترش قلمرو غزنویان

نسخه ی آزمایشی

پنگوئن آفریقایی (Spheniscus demersus)، که به نام پنگوئن جنوب آفریقا یا پنگوئن دم‌سیاه نیز شناخته می‌شود، تنها گونه از پنگوئن‌ها است که در مناطق گرمسیری و نیمه‌گرمسیری زندگی می‌کند. این پنگوئن‌ها در سواحل آفریقای جنوبی و نامیبیا پیدا می‌شوند و برخلاف سایر پنگوئن‌ها که معمولاً در مناطق سرد زندگی می‌کنند، در آب‌های گرمتر اقیانوس اطلس و هند شنا می‌کنند.

ویژگی‌ها و خصوصیات:

• ظاهر: پنگوئن‌های آفریقایی دارای بدن چاق و پوشش پرهایی به رنگ سیاه و سفید هستند. بخش‌های سفید در قسمت شکم، گردن و زیر چشم‌ها قرار دارند، در حالی که بخش‌های سیاه بدنشان بیشتر شامل پشت و سر است. در ناحیه صورت، این پنگوئن‌ها خط‌های سیاه اطراف صورت دارند که به‌ویژه در نزدیکی چشم‌ها برجسته است.

• اندازه: پنگوئن آفریقایی دارای اندازه‌ای متوسط است و طول بدن آن‌ها به‌طور معمول حدود ۶۰ سانتیمتر می‌باشد. وزن این پنگوئن‌ها معمولاً بین ۲ تا ۴ کیلوگرم است.

پنگوئن زرد چشم (نام علمی: Megadyptes antipodes) که به آن پنگوئن زردچشم یا پنگوئن خالی نیز گفته می‌شود، یکی از گونه‌های پنگوئن بومی جزایر نیوزیلند است. این پنگوئن به‌خاطر چشم‌های زرد رنگ خود معروف است که آن را از سایر پنگوئن‌ها متمایز می‌کند. این گونه به‌طور خاص به‌عنوان یکی از گونه‌های کمیاب و در خطر انقراض شناخته می‌شود.

ویژگی‌ها و خصوصیات:

• چشم‌ها: مهم‌ترین ویژگی این پنگوئن، چشم‌های زرد رنگ آن است که از این‌رو به آن "پنگوئن زردچشم" گفته می‌شود. چشم‌های بزرگ و زرد آن بسیار برجسته و منحصر به فرد است.

• اندازه: پنگوئن‌های زردچشم معمولاً اندازه‌ای متوسط دارند و طول بدن آن‌ها بین ۶۰ تا ۷۰ سانتی‌متر است. وزن این پنگوئن‌ها بین ۲ تا ۵ کیلوگرم متغیر است.

• ظاهر: بدن پنگوئن زردچشم معمولاً ترکیبی از رنگ‌های خاکی، خاکی مایل به قهوه‌ای و سفید است. قسمت پایین بدن آن سفید رنگ است، در حالی که قسمت بالای بدن به رنگ خاکی تیره است. سر این پنگوئن دارای خط‌های سفید و خاکی است که به خوبی با چشم‌های زرد آن هماهنگ می‌شود.

• پاها و نوک: پاهای پنگوئن زردچشم صورتی رنگ است و نوک آن‌ها نیز از رنگ زرد مایل به قهوه‌ای برخوردار است که به آن‌ها ظاهری خاص و زیبا می‌بخشد.

زیستگاه و محیط زندگی:

• زیستگاه: پنگوئن زردچشم عمدتاً در جزایر نیوزیلند، به‌ویژه در جزایر جنوبی و جزایر استوارت، زندگی می‌کند. این پنگوئن‌ها معمولاً در سواحل سنگی و صخره‌ای که پوشش گیاهی متراکمی دارند، لانه می‌سازند. در این زیستگاه‌ها آن‌ها می‌توانند از خطرات شکارچیان در امان باشند.

• تغذیه: پنگوئن‌های زردچشم از ماهی‌ها، نرم‌تنان و برخی موجودات دریایی دیگر تغذیه می‌کنند. آن‌ها به‌خوبی می‌توانند در آب‌های سرد شنا کرده و به جستجوی غذا بروند.

رفتار اجتماعی و زندگی:

• تنهایی: برخلاف برخی پنگوئن‌ها که در مستعمرات بزرگ زندگی می‌کنند، پنگوئن‌های زردچشم تمایل به زندگی انفرادی دارند. این گونه معمولاً به‌صورت جفتی یا انفرادی در مکان‌های دورافتاده زندگی می‌کنند.

• تغذیه: پنگوئن‌های زردچشم به‌طور معمول به‌طور فردی یا جفتی به دنبال غذا می‌روند. آن‌ها قادرند به عمق‌های زیادی در دریا شیرجه بزنند تا غذا پیدا کنند.

• پرورش جوجه‌ها: جفت‌های پنگوئن زردچشم معمولاً یک تخم می‌گذارند و هر دو والد به نوبت از تخم‌ها مراقبت کرده و جوجه‌ها را تغذیه می‌کنند.

وضعیت حفاظتی:

پنگوئن زردچشم یکی از گونه‌های در خطر انقراض است. در حال حاضر، این پنگوئن‌ها با تهدیدات متعددی روبرو هستند که از جمله آن‌ها می‌توان به از دست دادن زیستگاه، آلودگی‌های محیطی، شکار توسط حیوانات مهاجم مانند سگ‌ها و گربه‌ها، و تغییرات اقلیمی اشاره کرد. به‌دلیل کاهش شدید جمعیت این پنگوئن‌ها در طبیعت، تلاش‌های حفاظتی برای حفظ این گونه ضروری است. این پنگوئن‌ها تحت حفاظت‌های قانونی قرار دارند و برخی سازمان‌ها در تلاش برای افزایش جمعیت آن‌ها از طریق حفاظت از زیستگاه‌ها و برنامه‌های تکثیر در اسارت هستند.

نتیجه‌گیری:

پنگوئن زردچشم، با چشم‌های زرد خاص خود، یکی از جذاب‌ترین و منحصربه‌فردترین گونه‌های پنگوئن است. این گونه که به‌طور بومی در نیوزیلند زندگی می‌کند، در حال حاضر در وضعیت خطرناکی قرار دارد. حفاظت از این پنگوئن‌ها به‌ویژه با توجه به تهدیدات محیطی و شکارچیان غیر بومی، بسیار ضروری است تا از انقراض آن‌ها جلوگیری شود.

پنگوئن ریش‌خطی (Chinstrap Penguin) یا Pygoscelis antarcticus یکی از گونه‌های شناخته‌شده پنگوئن‌ها است که به‌خاطر نوار سیاه رنگی که زیر چانه‌اش قرار دارد، معروف است. این نوار سیاه شبیه به "ریش" است که به همین دلیل به این پنگوئن، "پنگوئن ریش‌خطی" گفته می‌شود.

ویژگی‌ها و خصوصیات:

• اندازه: پنگوئن‌های ریش‌خطی به طور معمول اندازه‌ای متوسط دارند. طول بدن آنها حدود ۶۸ تا ۷۳ سانتی‌متر است و وزن آن‌ها در حدود ۴ تا ۵ کیلوگرم است. این اندازه در مقایسه با دیگر پنگوئن‌ها متوسط به‌حساب می‌آید.

پنگوئن جنتو (Pygoscelis papua) یکی از بزرگ‌ترین و شناخته‌شده‌ترین گونه‌های پنگوئن در جهان است که به دلیل رفتارهای جالب و ویژگی‌های ظاهری منحصر به فردش مورد توجه قرار دارد.

ویژگی‌ها و خصوصیات:

• اندازه: پنگوئن جنتو یکی از بزرگ‌ترین پنگوئن‌هاست و طول آن‌ها معمولاً بین ۷۵ تا ۹۲ سانتی‌متر است. وزن بالغ‌های این پنگوئن‌ها بین ۴ تا ۸ کیلوگرم متغیر است، که آن‌ها را از سایر پنگوئن‌ها متمایز می‌کند.
• ظاهر: این پنگوئن‌ها بدن‌هایی به رنگ سیاه و سفید دارند. بخش پشت بدنشان سیاه و براق است، در حالی که شکم و بخش زیرین بدنشان سفید است. یکی از ویژگی‌های بارز پنگوئن جنتو، داشتن یک لکه سفید بزرگ در اطراف چشم‌هایشان است که آن‌ها را از سایر پنگوئن‌ها متمایز می‌کند. همچنین این پنگوئن‌ها نوک‌هایی نارنجی و پاهایی صورتی دارند.

پنگوئن کوچک یا پنگوئن آبی (Eudyptula minor) کوچک‌ترین گونه پنگوئن در جهان است. این پنگوئن‌ها با ویژگی‌های ظاهری و رفتاری منحصر به فرد خود شناخته می‌شوند. به دلیل اندازه کوچک و رنگ آبی متمایزشان، اغلب به "پنگوئن‌های آبی" نیز معروف هستند.

ویژگی‌ها و خصوصیات:

• اندازه: پنگوئن‌های کوچک معمولاً طولی بین ۳۰ تا ۴۰ سانتی‌متر دارند و وزن آن‌ها معمولاً حدود ۱ تا ۱.۵ کیلوگرم است، که این امر آن‌ها را به کوچک‌ترین پنگوئن‌ها تبدیل می‌کند.
• ظاهر: این پنگوئن‌ها بدن‌هایی با رنگ آبی تیره دارند که با رنگ‌های سفید در شکمشان ترکیب شده است. این رنگ‌ها به‌ویژه در آب‌های صاف و روشن بسیار زیبا به نظر می‌رسند و به پنگوئن‌ها کمک می‌کنند که به خوبی در محیط‌های طبیعی خود استتار کنند.