کفتار (به انگلیسی: Hyena) به جانورانی گفته میشود که عضو خانوادهای خاص از پستانداران هستند. در حال حاضر، تنها چهار گونه کفتار وجود دارند و این خانواده، پنجمین خانواده پستانداری با جمعیت کم در دنیا است. این جانوران، گوشتخواران خشکیزی و بومی مناطق آفریقا و آسیا هستند و در راسته گوشتخوارسانان به عنوان فروراسته گربهسانان قرار میگیرند.
کفتارهای خالدار به شکل گروهی زندگی میکنند و در بیشتر موارد (حدود ۹۵ درصد) از شکارهایی که خودشان انجام میدهند برای تأمین غذا استفاده میکنند.
کفتارهای راهراه معمولاً از لاشههای جانوران مرده یا آنهایی که توسط دیگر جانوران شکار شدهاند، به عنوان منبع تغذیه استفاده میکنند. فعالیت این کفتارها اکثراً در طول شب و گاهی اوقات در ابتدای صبح است و در روز در لانههایشان استراحت میکنند. بر اساس بررسیهای دیرینهشناسی و بررسی اسکلتها و فسیلها، انواع زیادی از کفتارها در سراسر جهان شناسایی شدهاند که بسیاری از آنها اکنون منقرض شدهاند. کفتارها به طور کلی به دو دستهٔ اصلی، کفتارهای استخوانشکن و کفتارهای سگمانند، تقسیم میشوند. گونهٔ واحد باقیمانده از کفتارهای سگمانند، گرگ خاکی است که از جمله حشرهخواران بوده و کفتار راهراه، کفتار خالدار و کفتار قهوهای نیز از گروه کفتارهای استخوانشکن هستند و همگی جزء گوشتخواران هستند.
آیا کفتار در ایران وجود دارد؟
بله، کفتار در ایران نیز وجود دارد. گونهای از کفتار که به آن کفتار راه راه (Striped hyenaبه انگلیسی) معروف است، در جنوب و جنوبغرب ایران زندگی میکند. این گونه به طور عمومی در نواحی خشک و بیابانی قرار دارد و گوشتخواری با شکارگاههایی از جمله حیوانات کوچک و حتی گاهی از حیوانات بزرگتر مانند گاوهای وحشی داشته است.
کفتار راه راه تنها کفتار موجود در ایران
کفتار راهراه تنها نوعی کفتار است که خارج از آفریقا زندگی میکند. این حیوان ابتدا به عنوان گوشتخوار شناخته میشود، اما برخی از افراد این گونه به شکار نیز میپردازند.
کفتار راهراه یک جانور شبگرد است که فقط در تاریکی کامل شب ظاهر میشود و پیش از طلوع آفتاب به پناهگاههایش در بیابانها و کوهستانها باز میگردد. این حیوان در مواجهه با خطر ممکن است خود را به مرگ بزند و به همین دلیل به عنوان یک حیوان ترسو شناخته میشود.
با این حال، گاهی این کفتارها در برابر حیوانات درنده بزرگتری از خود مانند پلنگ و گرگ، به دنبال طعمه، غذا و لاشه حیوانات دیگر، درگیر میشوند و خود را در برابر حملات آنها دفاع میکنند.
کفتارهای راهراه در شمال آفریقا و جنوب غرب آسیا زندگی میکنند، در حالی که دیگر اعضای خانواده کفتار فقط در قاره آفریقا بومی هستند و در مناطقی از آن قاره زندگی میکنند. این کفتارها در آسیا از شبهجزیره عربستان به سوی ایران، افغانستان، بلوچستان و از آسیای صغیر به سوی جنوب آسیای میانه یافت میشوند.
آیا کفتارهای راهراه به انسان حمله میکنند؟
بر خلاف اعتقاد رایج که کفتارهای راهراه به انسانها حمله میکنند، هیچ گزارش مستندی از چنین حملاتی وجود ندارد. طبق گزارشها، کفتارهای راهراه از نزدیک شدن به محیطهایی که ممکن است انسان حضور داشته باشد، میترسند و به همین دلیل، هیچ گزارشی از حمله کفتارها به دامها و احشام انسانها نیز موجود نیست.
تنها وقتی که یک کفتار ممکن است به انسان حمله کند، زمانی است که از گلهاش جدا شده و در وضعیت ناامن قرار گرفته باشد. در چنین مواردی، کفتار ترسیده ممکن است به صورت دفاعی علیه انسان حمله کند.
رئیس گله ی کفتارها چگونه انتخاب می شود؟
در جوامع کفتارها، رئیس گله بر اساس عوامل مختلفی انتخاب میشود که شامل موارد زیر میباشد:
1. اندازه و قدرت: معمولاً کفتارهای بزرگتر و قویتر اغلب به عنوان رئیس گله انتخاب میشوند. این امر به آنها کمک میکند که در مواجهه با تهدیدات خارجی، از جمله حملات احتمالی از حیوانات صورت گرفته باشند.
2. تجربه و سن: کفتارها با تجربه و سن بالاتر معمولاً احتمالاً در نقش رهبری گله قرار میگیرند، زیرا تجربه آنها به آنها کمک میکند تا بهترین تصمیمات را در مواجهه با چالشها بگیرند.
3. وضعیت اجتماعی: در برخی جوامع کفتارها، وضعیت اجتماعی میتواند نقشی در انتخاب رئیس گله ایفا کند. ممکن است کفتارها که در گروه های اجتماعی پیچیدهتری زندگی میکنند، افراد خاصی را برای رهبری انتخاب کنند که دارای تاثیر و روابط قوی در گله هستند.
4. خصوصیات شخصیتی: خصوصیات شخصیتی مانند قدرت، قدرتمندی، اطمینان و اثربخشی نیز میتوانند نقش مهمی در انتخاب رئیس گله داشته باشند.
انتخاب رئیس گله به طور کلی به شرایط جمعی و شرایط محیطی خاصی که کفتارها در آن زندگی میکنند، وابسته است.
کفتارها نر و ماده هستند یا دوجنسه؟
کفتارها نر و ماده دارند. و مثل اکثر جانورانی که جفت هستند جفتگیری و تولید مثل می کنند.
غذای کفتارها چیست؟
تقریباً همه اعضای خانواده کفتار مردارخوار و شکارچی هستند. این حیوانات دارای آروارههای بسیار قوی هستند که با ابعاد کوچکشان مقایسه شده و سیستم گوارش بسیار پیچیدهای دارند. این حیوانات دارای مایعات گوارشی اسیدی مختلفی هستند که این امکان را به آنها میدهد که تمام شکارهای خود، از جمله پوست، دندان، شاخهها، استخوانها و حتی سمها را بخورند و هضم کنند.
چرا کفتارها می خندند؟
کفتارها، به عنوان حیوانات، نمیتوانند به معنای واقعی که برای بشرها معمول است بخندند، اما برخی از کفتارها میتوانند نشانههایی از رفتارهایی که بشر ممکن است به عنوان خندیدن تفسیر کند، نشان دهند. به عنوان مثال، شامپانزهها و گوریلها میتوانند صداهایی تولید کنند که به نظر میرسد که شبیه خنده است، و این ممکن است در ارتباطات اجتماعی و تعاملاتشان نقش داشته باشد. اما این نوع رفتارها بسیار متفاوت از خندیدن انسانی است و دلیل آنها نیز ممکن است متفاوت باشد.
خندهٔ کفتارها به عنوان صداهایی که در هنگام کار گروهی تولید میشود شناخته میشود. دانشمندان جانورشناس اکنون تأیید کردهاند که این نوع خنده، یک وسیلهی ارتباط صوتی برای انتقال پیامها بین اعضای یک گروه کفتاری است، با این حال، با خنده در انسان تفاوتهای قابل توجهی دارد.
کفتارها گربه سان هستند یا سگ سان؟
کفتارها در برخی از رفتارها شباهتهایی با گربهسانان دارند، در حالی که در برخی دیگر اقداماتشان شباهتی به سگسانان نشان میدهند. همچنین، در ساختار بدنی، اسکلت و دندانها، شباهتها و تفاوتهایی با هر دو این گروه و با یکدیگر وجود دارد. کفتارها برای تعیین قلمرو از ترشحات غدد مخرجی استفاده میکنند. زمانی که کفتارهای راهراه و قهوهای توسط جانورانی مانند شیرها یا سگها تهدید میشوند، معمولاً به مرگ میافتند، اما کفتارهای خالدار با جانور متجاوز مبارزه میکنند. همچنین، کفتارهای خالدار بسیار پرسر و صدا هستند و انواع مختلفی از صداها را تولید میکنند، در حالی که کفتارهای راهراه معمولاً ساکت هستند و صداهای محدودی ایجاد میکنند.
صدای کفتار چگونه است؟
کفتارها بیش از ۱۰ نوع صدا را تولید میکنند که هر کدام از آنها میتواند ارتباطات مختلفی از جمله تاکید بر جدایی یا نزدیک شدن دو کفتار را منتقل کند. غرولند کردن یا ناله آنها نشاندهنده نزدیک شدن یک کفتار به دیگری است، در حالی که خندهها و فریادهایی که در زمان شکار یا هنگام خوردن غذا میشنویم، نشاندهنده تقویت همبستگی گروهی و اعلام جایگاه اجتماعی میان اعضای گروه است. مادههای کفتارها معمولاً در جایگاه برتری هستند و در فعالیتهای گروهی مانند شکار، نقش مهمی دارند.
کفتار چگونه تولید مثل می کند؟
فرآیند جفتگیری در کفتارها به شکل زیر است:
1. جستجو و انتخاب: ابتدا نرها و مادها جستجوی یکدیگر را آغاز میکنند. این انتخاب معمولاً بر اساس ویژگیهای فیزیولوژیکی و رفتاری صورت میگیرد که ممکن است به پتانسیل بالایی برای موفقیت در تولید مثل اشاره کند.
2. رقابت و انتخاب نهایی: در برخی گونهها، نرها برای جلب توجه مادهها یا برای رقابت با نرهای دیگر تلاش میکنند. این مرحله شامل نمایشهای زیبایی، خوشسیمایی، یا رقابتهای فیزیکی میشود که برای انتخاب ماده تاثیرگذار است.
3. جفتگیری: پس از انتخاب نهایی، نر و ماده به هم متصل میشوند تا جفتگیری صورت گیرد. این فرآیند معمولاً با آغازی از نزدیکی و تعاملهای بین فردی بین نر و ماده آغاز میشود.
4. تولید مثل: پس از جفتگیری، ماده به مدت حدود ۲۲ ماه (در برخی گونهها مدت زمان متفاوتی دارد) بارداری میشود و در نهایت تولههای کفتار به دنیا میآورد.
این فرآیند تولید مثل در کفتارها در نتیجه تعاملات اجتماعی پیچیدهای اتفاق میافتد که هم تاثیر انتخاب طبیعی دارد و هم به عوامل اجتماعی و رفتاری بستگی دارد که از جمله آنها میتوان به رقابت برای منابع، جذب توجه جنس مخالف، و تقویت همبستگی گروهی اشاره کرد.
کفتارها چگونه زایمان می کنند؟
کفتارها در فرآیند زایمان به شکل زیر عمل میکنند:
1. بارداری: بعد از جفتگیری، ماده کفتار باردار میشود. مدت بارداری متفاوت در انواع کفتارها وجود دارد، اما معمولاً این مدت چندین ماه تا چندین هفته است.
2. تولید و آمادهسازی لانه: قبل از زایمان، ماده کفتار لانهای را آماده میکند که برای زایمان مناسب است. این لانه ممکن است شامل مواد نرم و خشک، پوششهای گیاهی یا سایر موادی باشد که توله های کفتار بتوانند در آن بزند.
3. زایمان: وقتی که زمان زایمان فرا میرسد، ماده کفتار به لانه خود میرود و توله ها را به دنیا میآورد. این فرآیند ممکن است با استفاده از عضلات تناسلی و فشارهای مختلفی که اعمال میشوند، صورت بگیرد تا توله ها به بیرون آیند.
4. مراقبت پس از زایمان: پس از زایمان، ماده کفتار معمولاً مراقبت و محافظت از توله های تازه متولدشده را بر عهده میگیرد. این شامل تغذیه، گرمایش، و حفاظت از توله ها در مقابل خطرات محیطی است.
به طور کلی، زایمان در کفتارها همانند سایر موجودات خودزایی، با استفاده از عملکردهای فیزیولوژیکی طبیعی و به وسیلهٔ تنظیمهای بیولوژیکی انجام میشود که برای اطمینان از بقای نسل و ادامه یافتن گونه اساسی است.
- ۰۳/۰۵/۰۱